GOSPODARKA OBIEGU ZAMKNIĘTEGO
Od czasów rewolucji przemysłowej ludzkość stosowała liniowy model produkcji i konsumpcji, w którym surowce przekształcano w towary, a te – sprzedawano i wyrzucano po wykorzystaniu, tworząc odpady. Przez lata kwestia ich utylizacji i odpowiedniego zarządzania była pomijana i lekceważona. Niestety zarówno rosnąca populacja, jak i konsumpcja oraz wszystkie wynikające z tego konsekwencje środowiskowe spowodowały konieczność ponownego zdefiniowania sposobu, w jaki produkujemy i korzystamy z dostępnych zasobów.
Na czym polega gospodarka obiegu zamkniętego?
Odpowiedzią na problemy jest koncepcja „gospodarki o obiegu zamkniętym” (GOZ), czyli systemu gospodarczego, w którym nic się nie marnuje. Przedmioty projektuje się i tworzy w taki sposób, że stanowią część sieci wartości, w której ponowne użycie na poziomie produktu, komponentu i materiału zapewnia ciągłe wykorzystywanie zasobów. GOZ to także systemowe podejście do rozwoju gospodarczego, który przynosi korzyści zarówno przedsiębiorstwom, jak i społeczeństwu czy środowisku. W przeciwieństwie do modelu liniowego, GOZ jest z założenia regeneracyjna i ma na celu stopniowe oddzielenie wzrostu od zużycia ograniczonych zasobów.
Wymaga to fundamentalnej zmiany nie tylko w sposobie prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa i ich łańcuchów wartości, ale także zaangażowania na każdym poziomie organizacji – od akcjonariuszy, przez zarząd do każdego pracownika. Wymaga to także nowych generacji materiałów oraz innowacyjnych procesów produkcji, ale również zmiany pojęcia własności, użytkowania i odpowiedzialności za produkt. Potrzeba też kultury przywództwa oraz środowiska biznesowo - finansowego, które nagradzają inicjatywy z zakresu GOZ. Ogromną rolę do odegrania mają rządy i legislatorzy, ale moralny imperatyw do działania powinniśmy mieć wszyscy, ponieważ to my ponosimy odpowiedzialność za społeczności, w których żyjemy, oraz za środowisko, na które wywieramy niszczący wpływ.
Jakie korzyści przynosi gospodarka obiegu zamkniętego?
Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym może przynosić korzyści, takie jak zmniejszenie negatywnego obciążenia dla środowiska, poprawę bezpieczeństwa dostaw surowców, zwiększenie konkurencyjności, stymulowanie innowacji, pobudzanie wzrostu gospodarczego, a nawet tworzenie miejsc pracy. Ponadto konsumenci będą otrzymywać bardziej trwałe i innowacyjne produkty, które podniosą jakość życia i w dłuższej perspektywie pozwolą zaoszczędzić pieniądze. GOZ ma więc zalety zarówno operacyjne, jak i strategiczne oraz łączy ogromny potencjał tworzenia wartości w sferze gospodarczej, biznesowej, środowiskowej i społecznej.
Jak wszystkie wielkie zmiany w historii ludzkości, także i przejście z gospodarki liniowej na gospodarkę obiegu zamkniętego będzie długotrwałe i najeżone trudnościami – jednakże jeżeli wytrwamy w postanowieniu zmiany, przyszłe pokolenia będą nam wdzięczne, że także one mają perspektywy na zrównoważony rozwój i godne życie.
Jaka jest przyszłość gospodarki obiegu zamkniętego?
Najnowsze trendy w GOZ są przedmiotem międzysektorowych dyskusji. Zapraszamy do obejrzenia debaty zorganizowanej przez Francusko-Polską Izbę Gospodarczą (CCIFP), podczas której eksperci z różnych obszarów rozmawiali o projektach i planach „zamykania obiegu” gospodarki kreowanych przez rząd, UE czy organizacje międzynarodowe.
W debacie udział wzięli: Bartłomiej Kozek, Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Virginie Little, Założycielka i Prezes Little Greenfinity (on-line), Michał Stalmach, Senior Sustainability Consultant, Bureau Veritas oraz Dariusz Mikołajczyk, Development Manager - Waste Line w Veolia Energia Polska, który przedstawił perspektywę biznesu i sposób, w jaki Veolia Polska implementuje GOZ do swojego modelu biznesowego.
